1. Schemat niedowartościowania nie nadaję się do tego

Człowiek, którego poczucie wartości jest w normie, może być sam, lecz nie czuje się samotny, jest mu dobrze samemu ze sobą. Wie, czego chce, cieszy się własnym światem, ma pasje, ma zainteresowania, wokół których kręci się jego życie.

Cieszy się niemal wszystkim: pogodą, szumem wiatru, zapachem kwiatów, ciepłem słońca, radością innych ludzi. Ma dobrze rozbudowaną empatię, dlatego doskonale współodczuwa nastroje innych i potrafi współczuć, pocieszać albo współdzielić pozytywne stany emocjonalne.

Co może być powodem niedowartościowania?

Jednak jeśli byłeś odrzucany w dzieciństwie, kiedy mówiono ci, że nie dasz rady, nie jesteś wystarczająco dobry, bo brat czy siostra zrobią to lepiej, kiedy opowiadano ci, że nie jesteś wystarczająco silny, inteligentny, bystry czy atrakcyjny, kiedy cię nie chwalono, nie mówiąc już o epitetach typu głupi czy leniwy, to brak poczucia własnej wartości gotowy.

Schemat ten powstaje również pod obstrzałem ciągłej krytyki i porównań do lepszych rówieśników lub w domu rodzica-dyktatora, który wie wszystko najlepiej. Gdy wszystkie decyzje były podejmowane przez osobę dyktatora, która dominowała i nie pozwalała na samodzielne decyzje partnerowi i dziecku, to w ten sposób odbierała możliwość rozwoju wartości w małym człowieku. Powstała tym samym karykatura ludzka, gdyż podobnie jak zaniedbana, niepodlewana roślina usycha, tak człowiek niekarmiony pochwałami i akceptacją marnieje i przestaje wzrastać.

Jakie obecne są wtedy emocje?

Człowiek niedowartościowany karmi się gniewem i smutkiem, bardzo często raniony i bezsilny poddaje się łatwo, dając za wygraną, co sprawia, iż ma poczucie winy. Nie wierzy w swoje siły, więc czuje się słaby i bezradny. Jakie są konsekwencje? Ludzie o niskim poczuciu własnej wartości potrzebują uwagi, pochwał, podnoszą więc swoją wartość innymi ludźmi i przedmiotami. Człowiek o niskim poczuciu własnej wartości wie jedno: że nie da rady, że jest beznadziejny i że niewiele lub może nawet praktycznie nic mu w życiu nie wychodzi. Jednak jeśli ma wokół siebie ludzi, którzy go wspierają, to wymusza i karmi się ich pochwałami. Ważne są dla niego zaszczyty, zdobywanie kolejnych pozycji, udowadnianie sobie i innym, że da radę i że jest najlepszy. Chełpi się swoimi osiągnięciami lub zupełnie ich nie zauważa. Jest wtedy zdania, że jeszcze nic w życiu nie osiągnął.

Do czego to wszystko prowadzi?

Niedowartościowany człowiek popada często w skrajności: od chwalenia siebie ponad miarę, by zatuszować swoje niedociągnięcia, czyli tworzy coś w rodzaju zasłony dymnej, po przesadną skromność i przekonanie, że nic nie jest wart. Niskie poczucie własnej wartości w rezultacie prowadzi do stagnacji, niemożności przeprowadzenia zmian, frustracji i niemocy. W skrajnych przypadkach człowiek o takim charakterze może zupełnie stracić kontakt z otoczeniem, wpaść w depresję i wyjść poza nawias społeczeństwa.

Człowiek ze schematem braku wiary w siebie jest napiętnowany niemocą. Niemoc ta bierze się ze słabości, jakie sobie wmawia. Tak, wmawia sobie, inaczej tego określić się nie da. Jako że każda myśl nas kształtuje i każde wypowiedziane do nas zdanie ma wpływ na naszą rzeczywistość, tak też wszystko, co do siebie mówisz: nie umiem, nie dam rady, to za trudne dla mnie, jest prawdą dla twojego wewnętrznego świata. To twoje wnętrze buduje twoją moc lub twoją niemoc. Twoja wewnętrzna wiara sprawia, że coś dasz radę zrobić lub nie dasz rady czegoś zrobić.

Wiem, że łatwiej się z tym nie zgadzać. Łatwiej jest stwierdzić: urodziłem się słaby, chory, niepełnosprawny Jednak będę tu nieugięta. Niejednokrotnie właśnie te chore osoby,
niepełnosprawne mają silniejszą wolę niż niejeden zdrowy i sprawny człowiek! Powtórzę jeszcze raz: twoja wiara w siebie, twoja siła pochodzą tylko i wyłącznie ze sposobu myślenia o sobie. Jeśli ktoś wmawiał ci kiedykolwiek, że nie dasz rady, to porzuć to myślenie, nawet jeśli to były autorytety: rodzice, dziadkowie, lekarze. Nie wolno ci tak myśleć!

Dlaczego?

Każda jednostka ma te same zasoby, swoją własną głowę, i to od ciebie zależy, jak ten cenny zasób wykorzystasz. Jeśli zatem przyjdzie ci znów myśl, że nie dasz rady, to wyłap
to wejście w schemat i zmień tę niekonstruktywną myśl na taką: Dam radę i będę silny, konsekwentny. Za każdym razem, kiedy mi się nie uda, otrzymam lekcję, czegoś się nauczę. Zmienię działanie i będę coś robić aż do skutku. Gdy uda ci się wprowadzić taki tok myślenia do twojej podświadomości i zaczniesz to robić z automatu, gwarantuję,
że przyjdzie również wiara w siebie. Potężna wiara w siebie. A o to przecież chodzi.