Niniejszy publikacja jest kontynuacją badań nad systemami gospodarczymi, które zespół Zakładu Systemów Gospodarczych Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach realizuje od wielu lat. Dotychczasowe badania i ich wyniki skłoniły autorów do podjęcia nowego tematu, który byłby ich syntezą, dlatego zajęto się systemem gospodarczym w ogóle. Rozłożony na kilka lat projekt badawczy nosi tytuł Systemy gospodarcze. Podtytuły kolejnych etapów bliżej precyzują zakres zainteresowań badawczych zespołu. Obecne opracowanie to wynik czwartego etapu badań, którego podtytuł brzmi Alternatywne rozwiązania. Przedmiotem rozważań są systemy społeczno-gospodarcze funkcjonujące w pewnych enklawach w krajach, w których dominującym systemem w skali makro jest mniej lub bardziej rozwinięta kapitalistyczna gospodarka rynkowa. Społeczności te żyją i gospodarują na innych zasadach w porównaniu ze współczesnym systemem kapitalistycznym. Systemy te posiadają także cechy funkcjonującego do niedawna na szeroką skalę, a obecnie w formie szczątkowej, systemu socjalistycznego, czy występującego wcześniej feudalizmu, a nawet wspólnoty pierwotnej. Niektóre z nich posiadają również zupełnie nowe cechy, nadające tym systemom odrębną specyfikę. Z tego względu traktowane są jako alternatywne rozwiązania dla dominującego w skali makro systemu kapitalistycznego. Ze względu na ich występowanie na małych i wydzielonych obszarach nazwano je również systemami gospodarczymi w skali mikro.