W monografii w sposób kompleksowy ujęto wpływ zmieniającego się otoczenia zewnętrznego na funkcjonowanie i rozwój najważniejszych polskich portów morskich.

Analizowane porty morskie to złożone struktury gospodarcze, zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i w zakresie oddziaływania na bliższe i dalsze otoczenie. Do najważniejszych uwarunkowań zewnętrznych zaliczono:
o transformację systemu gospodarczego Polski,
o globalizację,
o międzynarodową regionalną integrację gospodarczą.

Wpływ zmieniającego się otocznia zewnętrznego na funkcjonowanie i rozwój portów morskich w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu zarówno na etapie badań empirycznych, jak i w wymiarze postulatywnym zaprezentowano na trzech płaszczyznach:
o atrybutów polskich portów morskich,
o realizowanych przez nie funkcji,
o struktur, w ramach których można rozpatrywać wspomniane porty.

W końcowej części pracy, oprócz przeprowadzenia odrębnych rozważań w ramach każdej ze zidentyfikowanych płaszczyzn, zaprezentowano mapę relacji łączących atrybuty, funkcje i struktury polskich portów morskich.