Teoretyczna część pracy stanowi kompleksowe ujęcie problemu włączenia finansowego, jego istoty oraz uwarunkowań i ma na celu uporządkowanie wiedzy. Na tę część pracy składają się cztery rozdziały. W rozdziale pierwszym została wyjaśniona istota wykluczenia finansowego oraz włączenia finansowego. Rozważania przeprowadzone w rozdziale drugim mają na celu rozpoznanie znaczenia włączenia finansowego dla różnych podmiotów, a w szczególności dla gospodarstw domowych, sektora finansowego i gospodarki. Wśród zidentyfikowanych w rozdziale trzecim czynników wpływających na włączenie finansowe zwrócono uwagę zarówno na czynniki leżące po stronie popytowej, takie jak dochód rozporządzalny gospodarstwa domowego, PKB na mieszkańca, wiek, płeć, a także na czynniki podażowe, do których zaliczono warunki dostępu usług finansowych oraz jakość oferowanych usług finansowych. Zamierzeniem rozdziału czwartego było przedstawienie działań i przedsięwzięć w zakresie edukacji finansowej, które w znaczącym stopniu mogą przyczynić się do zwiększenia stopnia włączenia finansowego poprzez poprawę skuteczności procesu edukacji. W rozdziale piątym przedstawiono metodologię przeprowadzonych badań. Zamierzeniem rozdziału szóstego było zidentyfikowanie zależności pomiędzy włączeniem finansowym i alfabetyzacją finansową sensu stricto na tle innych czynników determinujących poziom włączenia finansowego oraz wyszczególnienie predyktorów włączenia finansowego. W rozdziale siódmym zaprezentowano wyniki badań własnych, które miały na celu zbadanie poziomu alfabetyzacji finansowej oraz poziomu rzeczywistego i świadomego włączenia finansowego w grupie studentów studiujących kierunki ekonomiczne w krajach Grupy Wyszehradzkiej, jak również rozpoznanie poziomu wykorzystywania przez młodzież studiującą kierunki ekonomiczne nowoczesnej technologii w procesie edukacji finansowej.