W książce przedstawiam przemiany zachodzące w Polsce od 1956 roku, to jest od czasu, gdy przybyłem jesienią na studia w Uniwersytecie Warszawskim. Czerwiec 1956, a potem jesień 1956 to był kolejny „nowy początek” w historii naszego kraju. Najwięcej uwagi poświęcam jednak okresowi 1989–2019.

Pokazuję Polskę jako aktywnego członka rodziny europejskiej. Dopiero od 1989 roku realia zewnętrzne umożliwiły pełnienie tej funkcji w pełniejszym wymiarze. Odległy kiedyś świat zewnętrzny jest de facto naszym światem wewnętrznym.

O czymkolwiek piszę, staram się widzieć temat we wzajemnych oddziaływaniach trzech ramion trójkąta: społeczeństwo–gospodarka–polityka. Uwzględniam też doświadczenia Zachodu, którego jesteśmy integralną częścią.

Identyfikuję pewne napięcia i konflikty, z jakimi Polakom przychodzi sobie radzić. Najczęściej są to zjawiska normalne, wręcz funkcjonalnie pożądane dla rozwoju społecznego. Bez nich zamarłoby życie społeczne. Ale spotykamy także konflikty, wobec których jesteśmy bezradni jako jednostki i wspólnoty. Potęgują to populizmy wszelkiej maści, wzniecające zjawiska paniki moralnej.

I wreszcie odwołuję się do metafor rytmu, fal. Podobnie postępują ekonomiści z ich cyklami koniunktury, inni szukają punktów zwrotnych. Wszystko to odbywa się w pędzie do przodu, do czego pobudzają niezliczone rankingi. Staram się tym metaforom nadawać sens głębszy, gdyż wspólnym mianownikiem we wszystkich tekstach jest zmiana społeczna.

Witold Morawski

***

WITOLD MORAWSKI – profesor zwyczajny socjologii. W latach 1965–2007 pracował w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, a od 2007 roku jest na stałe zatrudniony w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Wykładał i prowadził badania jako visiting professor i visiting scholar na uniwersytetach w Berkeley, Bloomington, Indianapolis, Oxfordzie, Bielefeld, Kolonii, Moskwie, Sapporo oraz Toronto. Obszarami jego zainteresowań badawczych są: socjologia ekonomiczna, socjologia amerykańska, demokracja przemysłowa, globalizacja, teorie zmiany społecznej, a najogólniej mówiąc instytucjonalne aspekty funkcjonowania trójkąta: społeczeństwo (kultura) –gospodarka (rynek) – polityka (państwo). Autor i redaktor licznych publikacji, w tym wielu zagranicznych. Ważniejsze z nich to: Z badań nad społecznym uczestnictwem w organizacji przemysłowej, wspólnie z M. Hirszowicz (1967), Konflikt przemysłowy w Ameryce (1970), Nowe społeczeństwo przemysłowe (1975), Zmiana instytucjonalna (1998), Socjologia ekonomiczna (2001), Konfiguracje globalne (2010). W 2018 roku opublikował obszerną pracę zbiorową pt. Socjologia ekonomiczna. Przewodnik.